مرکز آموزشی درمانی حضرت معصومه(س)

ایمنی در داروهای مشابه

تعریف داروهای مشابه

داروهای مشابه داروهایی هستند که از نظر آوایی و نوشتاری و یا شکل ظاهری شباهت دارند.

نکات مهم در انبارش داروهای مشابه:

• از سازماندهی و نظم تمامی انبارهای دارویی (بخش، انبار مرکزی بیمارستان و داروخانه) اطمینان حاصل کنید.
• توجه: از انبارش داروها بر حسب حروف الفبا، خودداری نمایید.
• تفکیک فیزیکی داروهای با اسامی و اشکال مشابه را در تمامی انبارهای دارویی انجام دهید. مثل قرص هایی که به لحاظ ظاهری (رنگ و شکل) مشابه هستند.
• اشکال مختلف یا دوزهای متفاوت از یک دارو با اسامی و یا بسته‌بندی مشابه را نیز به لحاظ فیزیکی، از هم تفکیک کرده و نام و دوز دارو را بر روی آن نصب کنید. (با فونت حداقل ۴۸ که از دور قابل خواندن باشد.)
• الکترولیت‌های با غلظت بالا را به لحاظ فیزیکی از هم تفکیک کرده و نام و دوز دارو را بر روی آن نصب کنید. (با فونت حداقل ۴۸ که از دور قابل خواندن باشد)
• توجه: هنگام تجویز الکترولیت‌های با غلظت بالا به بیمار، حتماً از روش چک مستقل دوگانه استفاده نمایید.

اهمیت خوانایی نسخ پزشکی

یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از خطاهای داروهای با اسامی و اشکال مشابه، خوانا بودن نسخ پزشکی می‌باشد.

دست‌خط بد، باعث تفسیر اشتباه نسخه‌ها شده و در نهایت منجر به ارائه‌ی داروی اشتباه به بیمار می‌گردد.در این بین، وجود داروهای با اسامی مشابه در نسخه‌های ناخوانا می‌تواند منجر به بروز خطاهای دیداری شده و ایمنی بیماران را به خطر بیاندازد.

برچسب‌گذاری داروهای مشابه

• برچسب داروهای با اسامی و اشکال مشابه، به رنگ زرد است و باید به نحوی بر روی ویال‌های دارویی الصاق شود که نام و مشخصات دارو، قابل خواندن باشد.
• یادآوری: برچسب داروهای با هشدار بالا، به رنگ قرمز است و باید به نحوی برروی ویال‌های دارویی، الصاق شود که نام و مشخصات دارو قابل خواندن باشد.
• برخی از داروهای با هشدار بالا که دارای شباهت شکلی یا اسمی نیز هستند را فقط با برچسب داروی با هشدار بالا و به رنگ قرمز نشان‌گذاری کنید.
• در تمامی انبارهای دارویی بیمارستان (مثل انبار بخش، انبار مرکزی بیمارستان و داروخانه)، ظروف نگهداری داروهای با اسامی و اشکال مشابه را با برچسب زرد رنگ نشان گذاری نمایید.
• حین برچسب‌گذاری، دقت نمایید که بر روی ظروف نگهدارنده، برچسب صحیح زده شود و بدین منظور از چک مستقل دوگانه استفاده نمایید.
• جعبه محتوی ویال‌ها و آمپول‌های داروهای با اسامی و اشکال مشابه در ترالی اورژانس را با برچسب زرد رنگ، نشان گذاری نمایید.

مشارکت بیمار در مراقبت دارویی

جلب مشارکت بیماران و خانواده یا مراقبین در مراقبت دارویی به منظور کاهش خطر

• به بیماران و مراقبین آنان آموزش دهید که داروها، هم دارای اسامی تجاری و هم اسامی ژنریک می‌باشند.
• شرکت‌های مختلف دارویی، فرمولاسیون مشابه دارویی را با اسامی متفاوت تجاری، تولید می‌کنند و معمولاً اسامی تجاری، با حروف بزرگ و اسامی ژنریک با حروف کوچک، بر روی جعبه/شیشه دارو نوشته می‌شوند.
• به بیماران توضیح دهید که برخی داروها ممکن است دارای دو نام مختلف باشند.
• به بیماران، برگه‌های آموزشی کتبی در ارتباط با موارد مصرف، نام‌های ژنریک و تجاری و عوارض جانبی بالقوه داروهای مصرفی را بدهید.
• بیماران و خانواده آنان را به یادگیری نام ژنریک داروها به عنوان شناسه کلیدی، ترغیب نمایید.
• به منظور رفع ابهامات بیماران، فرصتی برای مرور دستور دارویی آنان با داروساز بیمارستان فراهم آورید.
• به بیماران آموزش دهید که در صورت مغایرت داروهایی که به آنان داده می‌شود، با رژیم دارویی معمول‌شان، حتماً قبل از مصرف، به ارائه دهنده‌ی خدمت، اطلاع دهند.
• در صورتی که داروی بیمار، نیاز به ابزاری برای اندازه‌گیری (مثل: قاشق یا پیمانه برای شربت‌ها) دارد، در اختیار وی قرار دهید.
• با توجه به افزایش خطر بالقوه ناشی از خطاهای مرتبط با اسامی و اشکال مشابه داروها، بیماران را تشویق به نگهداری لیستی از اسامی تجاری و ژنریک داروهای مصرفی‌شان نمایید.

لیست داروهای مشابه آوایی و نوشتاری

لیست داروهای مشابه ظاهری

نمونه داروهای مشابه ظاهری که در حال حاضر در داروخانه موجود می باشد

منابع:

-داروهای حیاتی-ضروری و آنتی دوت های کاربردی و موجود در بیمارستان

تهیه کننده:خانم ابوالحسنی-کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمار-اسفند 1401