مرکز آموزشی درمانی حضرت معصومه(س)

فواید شیر مادر در کاهش مرگ و میر

رئیس گروه سلامت نوزادان، کودکان و شیر مادر معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بر ضرورت فرهنگ سازی در زمینه ترویج تغذیه نوزاد با شیر مادر تاکید کرد.

 شهناز دلبرپور احمدی  با بیان اینکه بزرگداشت هفته جهانی تغذیه با شیرمادر در سال جاری نیز با شعار جهانی " توانمندسازی والدین، تقویت تغذیه با شیر مادر؛ حال و آینده" برگزار می‌شود، گفت: هفته جهانی شیر مادر هر ساله از ۱ تا ۷ آگوست برابر با ۱۰ تا ۱۶ مرداد ماه در بیش از ۱۷۰ کشور دنیا برگزار  می‌شود و هدف از این نامگذاری تشویق مادران به تغذیه نوزاد با شیر مادر و ارتقای سطح سلامت کودکان در سراسر دنیا است.

وی با بیان اینکه شناخت روزافزون مزایای بی شمار تغذیه با شیر مادر بر سلامت، اقتصاد و محیط زیست موجب شده نهضت ترویج تغذیه با شیرمادر امروزه به عنوان راهبردی برای توسعه پایدار کشورهای جهان مطرح شود، گفت: این راهبرد در بعد سلامت، پیشگیری از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر نظیر سوء تغذیه، چاقی و دیابت، سلامت روان و ارتقای تکامل کودکان و سلامت زنان و در بعد اقتصادی و اجتماعی، تامین امنیت غذایی، شکستن چرخه فقر، ارتقای نیروی کار و حفاظت از محیط زیست را شامل می‌شود.

وی با بیان اینکه تغذیه با شیر مادر روشی بی نظیر جهت تغذیه شیرخواران است، عنوان کرد: توصیه جهانی برای تغذیه مطلوب شیر خواران مبنی بر شروع تغذیه با شیر مادر طی ساعت اول تولد، تغذیه انحصاری با شیر مادر در ۶ ماه اول زندگی کودک و سپس تداوم تغذیه با شیر مادر همراه با غذاهای کمکی سالم تا ۲ سالگی یا بیشتر است.

وی ادامه داد: در همین راستا و نظر به تقویت سیاست ملی ترویج تغذیه با شیر مادر کودکان، برنامه تبلیغ گسترده و همه جانبه ترویج تغذیه با شیر مادر در مرداد ماه و هفته جهانی شیر مادر نیز مطابق با شعار امسال هفته جهانی ترویج تغذیه با شیر مادر "توانمندسازی والدین، تقویت تغذیه با شیر مادر، حال و آینده" اجرا می شود.

تاثیر شگفت‌انگیز تغذیه با شیر مادر بر رشد ذهنی و روانی نوزاد

دلبرپور احمدی با تاکید بر اینکه دوران شیرخواری حساس‌ترین مرحله از مراحل رشد و تکامل کودک است، عنوان کرد: در این دوران شیر مادر تامین کننده نیازهای غذایی و مواد ایمنی بخش لازم برای شیرخوار است. به علاوه برقراری ارتباط عاطفی مادر و شیرخوار به هنگام شیر دادن از پستان یک امتیاز استثنایی برای شیر مادر است و تاثیر شگفت انگیزی بر رشد ذهنی و روانی کودک دارد. در سال های اخیر یافته های علمی مزایای گوناگون و قابل توجه تغذیه با شیر مادر را برای شیرخوار، مادر، خانواده و جامعه اثبات می‌کند و در آموزه های دینی هم بیش از ۱۴ قرن است که به تغذیه با شیر مادر توصیه و تاکید شده است.

خلق شیر مادر برای تامین نیازهای تغذیه‌ای و ایمونولوژیکی کودک

وی با بیان اینکه شیر مادر کاملا برای تامین نیازهای تغذیه‌ای و ایمونولوژیکی کودک طراحی شده است، گفت: تغذیه با شیر مادر یک روش طبیعی و مطلوب تغذیه کودکان و ارتقاء دهنده پیوند عاطفی بین مادر و کودک است. در همین راستا محققان امروزه نقش تغذیه با  شیر مادر را برای محافظت افراد در برابر بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، چاقی و اضافه وزن، سرطان‌ها، دود سیگار و حتی اوتیسم مطرح می‌کنند. اهمیت موضوع موجب شده است که برنامه حفظ، حمایت و ترویج تغذیه با شیر مادر همچنان در بین اهداف توسعه پایدار قرار گیرد.

کاهش مشکلات و اختلالات حاد و مزمن کودکان با شیر مادر

وی با بیان اینکه شیر مادر بسیاری از مشکلات و اختلالات حاد و مزمن کودکان را کاهش می دهد، عنوان کرد:‌ این مشکلات شامل مشکلات حاد از جمله اسهال و عفونت های گوارشی، عفونت‌های تنفسی و بستری شدن در بیمارستان، عفونت دستگاه ادراری، سپتی سمی و مننژیت باکتریال، انتروکولیت نکروزان، سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار، مرگ شیرخوار بعد از دوران نوزادی و مشکلات مزمن از جمله دیابت ملیتوس وابسته به انسولین (تیپ ۱)، دیابت ملیتوس غیروابسته به انسولین (تیپ ۲)، چاقی و اضافه وزن، آسم و آلرژی، بیماری‌های التهابی روده، لوکمی دوران کودکی (لوکمی حاد لنفوسیتی و لوکمی حاد میلوژنوس) می‌شود.

رییس گروه سلامت نوزادان، کودکان و شیر مادر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، هدف کلی برنامه ترویج تغذیه با شیر مادر را ارتقای سطح سلامت، رشد و تغذیه کودکان عنوان کرد و ادامه داد: حفظ، حمایت و ترویج تغذیه با شیر مادر به منظور ارائه مراقبت‌های استاندارد تغذیه با شیرمادر، آموزش مادران و حل مشکلات شیردهی و ارجاع در موارد لزوم انجام می‌شود. همچنین افزایش قابلیت و توانایی رده‌های مختلف کارکنان بهداشتی درمانی نقش مهمی در دستیابی به این هدف دارد که در این راستا همه کارکنان بهداشتی درمانی رده میانی و کارکنان بیمارستان‌های دوستدار کودک موظف به گذراندن دوره ۲۰ ساعته تغذیه با شیر مادر بوده و پزشکان و متخصصین هم ملزم به گذراندن دوره آموزشی ۳۶ساعته تغذیه با شیر هستند و همچنین آموزش پرستاران NICU در زمینه تغذیه کودکان نارس با شیر مادر، تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از تولد بطور مکرر در حال اجراست.

نقش شیر مادر در کاهش مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال

دلبرپور احمدی  با اشاره به نقش مهم شیر مادر در کاهش مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال به ویژه نوزادان نارس با وزن کمتر از ۲۰۰۰ گرم و حفظ، حمایت و ترویج تغذیه‌ای نوزادان نارس با شیر مادر، تاکید کرد: اداره سلامت نوزادان دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس معاونت بهداشت، اقدام به سیاستگذاری برای تاسیس بانک شیر مادر در بیمارستان‌های کشور کرده است. در همین راستا اقدامات اولیه برای راه‌اندازی بانک شیر در یکی از بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی نیز انجام شده است.

برگزاری کلاس‌های قبل از زایمان در مراکز خدمات جامع سلامت

وی با اشاره به برگزاری کلاس‌های قبل از زایمان در مراکز خدمات جامع سلامت و همچنین در بیمارستان‌های دوستدار کودک برای مادران باردار، عنوان کرد: بر این اساس مادران با یادگیری روش های صحیح شیردهی می‌توانند به شیوه صحیحی نوزاد خود را تغذیه کنند. همچنین مشاورین شیردهی که در مراکز مشاوره شیردهی تحت پوشش معاونت بهداشت حضور دارند، برای مادرانی که پس از زایمان در تغذیه با شیر مادر مشکل دارند، آموزش‌های لازم را ارایه می‌کنند و مباحث آموزشی در این کلاس‌ها شامل معایب تغذیه‌ با شیر مصنوعی و استفاده از بطری یا گول‌زنک، آموزش روش صحیح شیردهی و انواع وضعیت‌های شیردهی، اهمیت تغذیه در ساعت اول زندگی برای نوزادان، اهمیت تماس پوست با پوست و هم اتاقی مادر و نوزاد، اهمیت تغذیه‌ انحصاری با شیر مادر تا پایان شش ماهگی نوزادان، تغذیه براساس تقاضای شیرخوار، نشانه‌های کافی بودن شیر مادر و اهمیت ادامه‌ شیردهی تا دو سالگی کودک می‌شود.

وی با اشاره به برنامه‌های دانشگاه برای ترویج تغذیه با شیر مادر در هفته جهانی شیر مادر، به استفاده از پتانسیل صدا و سیمای استانی برای فرهنگ‌سازی و ترویج تغذیه با شیر مادر، استفاده از تبلیغات محیطی مهم و در معرض دید همگان برای اطلاع رسانی، برگزاری جشنواره‌هایی به منظور ترویج  تغذیه با شیر مادر در مکان‌های مناسب در سطح شهر، انجام تبلیغات و برگزاری جشنواره به منظور ترویج تغذیه با شیر مادر متناسب با شعار سال در بیمارستان‌ها، مراکز و شبکه‌های بهداشت و استفاده از قابلیت‌های فضاهای مجازی محلی برای انجام تبلیغات و اطلاع رسانی‌ها اشاره کرد.

آمارهای تغذیه با شیر مادر

وی با اشاره به آمارهای موجود در زمینه تغذیه انحصاری با شیر مادر، گفت: این آمار در شهر تهران ۵۳.۵ درصد و در کشور ۵۳.۱ درصد است و آمار استفاده شیر مصنوعی در حوزه تحت پوشش دانشگاه شهید بهشتی ۱.۳ و در  کشور ۵.۳ درصد است.

رشد جسمانی و روانی نوزاد در تغذیه با شیر مادر

رییس گروه سلامت نوزادان، کودکان و شیر مادر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه با اشاره به تفاوت رشد جسمانی و روانی نوزاد در تغذیه با شیر مادر، اظهار کرد: کودکان در بدو تولد به غیر از مادر که در رحم او بزرگ شده‌اند، کس دیگری را نمی شناسند و شیردهی اولیه حس محیط امن و آرام را به کودک می‌دهد که بعدها با رشد کودک و افزایش نیاز به امنیت عاطفی برای تشکیل شخصیت وی در آینده، در آغوش مادر می‌توان این حس را ایجاد کرد. همچنین کودکان در حدود ۱۸ ماهگی دچار اضطراب دلبستگی می‌شوند که این مساله در کودکانی که در آغوش مادر شیر خورده‌اند یا به روش مناسب از شیر گرفته شده‌اند، کمتر دیده شده است. همچنین کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند رشد جسمانی، روانی و تکاملی مطلوبی داشته و از ضریب هوشی بالایی بهره‌مند می‌شوند.