مرکز آموزشی درمانی حضرت معصومه(س)

زمانی که تصمیم به تزریق  خون گرفته شد ، تمامی پرسنل درمانی دخیل در امر انتقال خون ،برای حصول اطمینان از انتخاب خون مناسب برای بیمار نیازمند و تزریق آن در زمان مناسب،مسئول هستند.

روش نمونه گیری برای آزمایش کراس مچ و رزرو خون:
در نمونه گیری برای آزمایش کراس مچ ، رعایت موارد زیر ضروری است :
1.اگر بیماردر زمان گرفتن نمونه هوشیار می باشد شناسایی فعال(نام بیمار با دستبند شناسایی مطابقت داده شود) را انجام دهید.

2.نام بیمار رابا شمارۀ پرونده و فرم درخواست خون مقایسه و کنترل کنید .
3.در صورتی که بیمار هوشیار نباشد ،ازخویشاوندان یا یکی از پرستاران بخش برای تعیین هویت بیمار کمک بگیرید.
4.نمونه خون در لولۀ آزمایشی که فاقد مادۀ ضد انعقاد می باشد ، ریخته می شود .
5.لولۀ آزمایش را به طور واضح در کنار تخت بیمار در همان زمان نمونه گیری برچسب گذاری نمایید
بر روی لوله آزمایش اطلاعات زیر باید قید گردد :
1-نام و نام خانوادگی بیمار،شمارۀ پرونده،نام بخش،تاریخ نمونه گیری،نام گیرندۀ نمونه خون
2.اگر بیمار به تزریق مجدد گلبول قرمز و Whole blood نیاز دارد ، باید نمونه خون جدید وی برای آزمایش کراس مچ به بانک خون ارسال گردد .(مدت کوتاهی پس از تزریق گلبول قرمزدر اثر تحریک سیستم ایمنی،آنتی بادی هایی علیه آنتی ژنهای گلبول قرمزظاهرمیشوند .به همین دلیل نمونه خون جدید بیمار برای اطمینان از سازگاری خون در نظر گرفته شده برای تزریق ، ضروری می باشد)

کنترل کیسه خون
باید همیشه کیسۀ خون را از نظر آثار و علائم فاسد شدن ، در تمامی مراحل زیر توسط دو نفر (پزشک ،پرستار ) مورد بررسی قرار داد :
1-قبل از ارسال از بانک خون
2-در هنگام تحویل و ورود به بخش یا اتاق عمل
3-قبل از تزریق
در موارد زیر نباید از واحدهای خون جهت تزریق استفاده نمود :
•آثار و علائم نشت یا باز شدن کیسۀ خون مشاهده شود .
•رنگ پلاسما صورتی یا قرمز باشد ( نشان دهندۀ همولیز می باشد )
•گلبول های قرمز،ارغوانی یا تیره به نظر برسند ( نشان دهندۀ آلودگی باکتریال می باشد).

مراقبت های پرستاری در ترانسفوزیون خون وفرآورده های خونی:
تضمین ایمنی و سلامت بیمار مهم ترین بخش مراقبت از بیمار در حین تزریق خون می باشد. از آنجاکه واکنش های مخرب در تزریق انواع فرآورده های خونی ممکن است دیده شود ،بنابراین در تمام بیمارانی کهFFP، کرایو،پلاکت کنستانتره ، خون کامل یا گلبول قرمز دریافت می کنند ، نظارت و مراقبت از جایگاه ویژه ای برخوردار است . واکنشهای شدید اغلب در15دقیقۀ اول تزریق پدید می آید بنابراین در15دقیقه ابتدای هر تزریق بیماران به ویژه بیماران بیهوش باید به دقت تحت مراقبت قرار گیرند .
رعایت گامهای زیر در ترانسفوزیون خون و فرآورده های آن ، به حفظ ایمنی و سلامت بیمار کمک خواهد کرد :
1-دستور پزشک را به دقت و توسط 2 پرستار کنترل  و مهر و امضا کنید .
2-با بیمار ارتباط برقرار کنید و دلایل انجام کار و مراحل آن را برای وی توضیح دهید .
3-هر گونه واکنش های قبلی به تزریق خون را از بیمار بپرسید .
4-فرم رضایت آگاهانه جهت تزریق خون را پس از اطلاع به  ولی قانونی  توسط پزشک معالج/دستیار را تکمیل و مهر و  امضاء برسانید .
5-به بیمار توصیه کنید که لرز ، سرگیجه ، راش یا هر گونه علائم غیر طبیعی را گزارش دهد .
6-برگ درخواست خون رابا بر چسب کیسۀ خون از نظر نوع گروه خونی ،Rh، تاریخ انقضاء ، شمارۀ سریال کیسه و نام بیمار توسط 2 پرستار کنترل کنید .
7-کیسۀ خون را از نظر وجود لخته یا حباب و رنگ غیر طبیعی فرآورده ، نشت از کیسه و ... بررسی کرده و در صورت وجود اشکال به بانک خون برگردانید .

8-در صورت نیاز به گرم کردن خون از گرم کننده های مخصوص استفاده کنید .
9-دست های خود را بشویید ، دستکش بپوشید و تمامی وسایل لازم را بر بالین بیمار ببرید .

10-مجدد شناسایی بیمار به صورت فعال توسط 2 پرستار انجام شود.
11-یک خط وریدی مناسب از بیمار بگیرید .( از رگ محیطی مطمئن جهت تزریق خون استفاده شود و با آنژیوکت آبی و بزرگتر جهت تنظیم سرعت تزریق ، جلوگیری از آسیب به رگ محیطی و همولیز شدن خون انفوزیون انجام شود)
12-قبل از شروع ترانسفوزیون ، علائم حیاتی بیمار را کنترل و در فرم مربوطه ثبت کنید .
13-جریان خون را به آرامی شروع کنید ( برای15دقیقۀ اول بیشتر از25–50میلی لیتر نباشد یعنی حدود10–15 قطره در دقیقه ) 5–15دقیقۀ اول ترانسفوزیون ، کنار بیمار بمانید و به دقت وی را از نظر علائم حیاتی کنترل کنید .
14-در صورت تب ، برافروختگی ، تنگی نفس، خارش ، سرگیجه و راش ،جریان خون را قطع کرده ، رگ بیمار را با نرمال سالین باز نگهداشته و به پزشک اطلاع دهید .
15-برای نیم ساعت اول هر15دقیقه و بعد از آن هر نیم ساعت تا یک ساعت و سپس هر یک ساعت  تا پایان تزریق، و 4 ساعت پس از پایان تزریق  علائم حیاتی را کنترل و ثبت کنید .
16-در صورت عدم واکنش نسبت به خون ، سرعت ترانسفوزیون را به تدریج افزایش دهید .
17-بعد از اتمام ترانسفوزیون ، علائم حیاتی بیمار را مجددا ً کنترل و ثبت کنید .
18-نحوۀ اجرای ترانسفوزیون ، شمارۀ کیسه ، زمان شروع و اتمام ، مقدارو نوع فرآورده ، واکنش های بیمار ، میزان سرم تزریقی ومداخلات پرستاری را در گزارش پرستاری ثبت کنید .

19-4 ساعت پس از اتمام ترانسفوزیون خون مجدد علائم حیاتی بیمار کنترل و در فرم مخصوص ثبت گردد( فرم صورتی رنگ حتما  در شیفت صبح با دفتر تحویل ، به آزمایشگاه عودت داده شود)

20- در صورت بروز حساسیت یا مشاهده عوارض تزریق خون حتما فرم مربوطه  را تکمیل و به رابط هموویژولانس ( سرکار خانم کریمی اطلاع داده شود) و کیسه خون به آزمایشگاه عودت داده شود
آموزش بیمار و خانواده
1-به بیمار در مورد علت ترانسفوزیون و مدت زمان پیش بینی شده برای تکمیل ترانسفوزیون توضیح دهید .
2-به بیمار و خانواده در مورد علت کنترل مکرر علائم حیاتی در حین ترانسفوزیون توضیح دهید .
3-بیمار و خانواده را آگاه کنید تا در صورت بروز خارش ، تورم ، گیجی ، دیس پنه ، درد در قسمت پشت یا درد قفسۀ سینه به پرستار خبر بدهد چون اینها می توانند نشان دهندۀ واکنش به ترانسفوزیون باشند .
4-به بیمار آموزش دهید در صورت بروز تورم یا قرمزی در محلIVبه پرستار اطلاع دهد . چون این علائم نشاندهندۀ نشت خون می باشد.

تهیه کنندگان:

خانم ابوالحسنی- کارشناس هماهنگ کننده ایمنی بیمار

خانم کفاش- سوپروایزر آموزشی